Ο Παντελής Πουλιόπουλος

για την Διαρκή Επανάσταση

Από το βιβλίο

“Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική

Επανάσταση στην Ελλάδα;”

Παντελής Πουλιόπουλος

Από το βιβλίο

“Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική

Επανάσταση στην Ελλάδα;

ΙΧ. Η ΘΕΩΤΗΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ

1. Η διαρκής επανάσταση (Permanente  Revolution)

«Δεν είναι δύσκολο να δούμε πως ο καιρός μας είναι καιρός γέννας, καιρός όπου περνάμε σε μιά καινούργια περίοδο. Το πνεύμα έκοψε τις σχέσεις του με τον ίσαμε τώρα κόσμο της ύπαρξή του και των παραστάσεών του. ΄Εφτασε σ’ ένα σημείο όπου καταποντίζει αυτό τον κόσμο στο βυθό των περασμένων και καταπιάνεται με τη ριζική μεταμόρφωση του. Δε στέκει βέβαια ποτέ του ακίνητο, μα βρίσκεται σε εξακολουθητική πάντοτε κίνηση. Αλλά, όπως και στο παιδί, ύστερ’  από μιά μακρόχρονη, σιγανή και βαθμιαία θρέψη, η πρώτη ανάσα του κόβει ξαφνικά (απότομα) τη βαθμιαία εκείνη κίνηση και πρόοδο που ποσοτικά μόνο αύξαινε πριν – ποιοτικό πήδημα – και τότε αμέσως γεννιέται το παιδί, – έτσι και το πνεύμα που αυτοδιαμορφώνεται, ωριμάζει κι αυτό αγροβάδιστα και σιγά-σιγά για την καινούργια μορφή και  διαλύει το κάθε κομματάκι του πρωτύτερού του κόσμου, το ένα ύστερ’ από τ’ άλλο. Το τρίκλισμα αυτού του κόσμου το υποδηλώνουνε μερικά συμπτώματα: η ελαφρομυαλιά και η πλήξη που απλώνεται μέσα στο καθεστώς, η αόριστη προαίσθηση κάποιου άγνωστου είναι τα προμηνύματα πως κάτι άλλο έρχεται σε λίγο. Το βαθμιαίο θρουβάλιασμα που δεν άλλαξε τη φυσιογνωμίας του Σύνολου, το διακόφτει η Ανατολή που σαν αστραπή ξεπροβάλλει ξαφνικά και στήνει το Σχήμα του Νέου Κόσμου».

1807 («Φαινομενολογία του Πνεύματος»)
Χέγκελ»

Τη  διαλεχτική εξέλιξη και την επανάσταση ο ιδεαλιστής Χέγκελ την είδε στην αυτόνομη κίνηση του πνεύματος. Μέσα  στο «απατηλό αυτό περίβλημα» ο Μαρξ ανακάλυψε τον πολύτιμο λογικό πυρήνα της διαλεχτικής μεθόδου «γυρίαοντάς την ανάποδα, γιατί έστεκε με το κεφάλι κάτω». Σ’ εκείνον η εξέλιξη της ιδέας είναι ο δημιουργός της πραγματικότητας. Σε τούτον ο κόσμος των ιδεών αποκαλύφτηκε στη βαθύτερή του ουσία: ο υλικός κόσμος μετατοπισμένος και αντικαθρεφτισμένος μέσα στον ανθρώπινο πνεύμα*¹.

Με τη λογική της αυτή μορφή η χεγκελιανή διαλεχτική σήμερα γεννάει πραγματικά φρίκη στην αστική τάξη. Γιατί μαζί με την κατανόηση της πραγματικότητας που υπάρχει, έχει συλλάβει και την άρνηση, τον επαναστατικό εξαφανισμό αυτής της πραγματικότητας.
Σα φριχτό προμήμυνα θανάτου αντηχούνε σήμερα για το καπιταλιστικό σύστημα τα λόγια του Χέγκελ στη χαραυγή της αστικοδημοκρατικής επανάστασης στη Μεσευρώπη. Ο παλιός κόσμος τότε ήταν η φεουδαρχία και ο απολυταρχισμός. Σήμερα καταποντίζεται στο βυθό των περασμένων η αστική τάξη. Τα συμπτώματα που υποδουλώνουνε τον κοντινό καταποντισμό της είναι κιόλα πιό γοερά από κείνα που αναγγέλνανε το πέσιμο της αριστοκρατίας και του τιμαριωτισμού. Η ελαφρομυαλιά του καιρού εκείνου πήρε σήμερα τη μορφή της μανιακής παραφροσύνης. Η πλήξη έγινε τώρα σαδισμός κι ακόρεστη λαχτάρα για ανώμαλους υπερερεθισμούς στα νεύρα ενός παραχορτασμένου κ’ έκφυλου κόσμου. Η αμηχανία του ξεπερασμένου αριστοκράτη έγινε λύσσα του κεφαλαιοκράτη που τυφλωμένος από την απόγνωση γυρέβει τη σωτηρία του στα χημικά εργαστήρια, στο καφτό ατσάλι και στη φασιστική ορδή. Η επαναστατική επιστήμη της καπιταλιστικής χαραυγής μετατράπηκε σήμερα στη φασιστική αποθέωση της αμάθειας, της ανεπιστημοσύνης, του μυστικισμού και της χτηνωδίας. Οι ξεπερασμένοι βαρόνοι γίνανε διεθνικοί απατεώνες Κρύγκερ, ΄Ινσαλ και Σταβίσκηδες, ο Μπίσμαρκ Χίτλερ κι ο Μέτερνιχ Μουσολίνι. Το ξεθώριασμα των ωραίων πατριαρχικών ειδυλλίων του τοτινού κόσμου έγινε σήμερα ένα τεράστιο πυροτέχνημα, που μέσα στις εξωτικές λάμψεις του δύει ο πιο τελειοποιημένα απάνθρωπος ταξικός πολιτισμός που γνώρισε ίσαμε τώρα η ιστορία, και ανατέλλει ο πρώτος αληθινά ανθρώπινος. Τότε: η έξοδος από την προτελευταία φάση της προϊστορίας της ανθρωπότητας – τώρα: το κατώφλι της ιστορίας της.

Η ίδια μέθοδο της υλιστικής διαλεχτικής στάθηκε στα χέρια των δασκάλων του Επιστημονικού Κομμουνισμού το όργανο για να λύσουνε τα σύνθετα προβλήματα πούφερνε στην ημερήσια διάταξη μιά πρωτότυπη περιπλοκή των ιστορικών συνθηκών στην Μεσευρώπη και ειδικά στη Γερμανία:  Μιά ιστορικά καθυστερημένη αστική επανάσταση σε περίοδο που είχε κιόλας ανοίξει ο κύκλος των διεθνικών οικονομικών κρίσεων του καπιταλιστικού συστήματος, και το νεότερο προλεταριάτο αναπτυσσότανε γοργά στις προοδευμένες χώρες τραβώντας με ορμή προς το τελικό ιστορικό του σκοπό. Η σχέση των δυό επαναστάσεων, αστικής και προλεταριακής, η δυναμική του επανασταστικού προτσές μέσα στις αλληλοδιάδοχες φάσεις του, η αμφίβολη «μεσοβασιλεία» της μικροαστικής δημοκρατίας, ο ρόλος του επαναστατικού προλεταριάτου μέσα σε μιά αστικοδημοκρατική επανάσταση, ο αμοιβαίος συσχετισμός του πρωτοποριακού κόμματος των κομμουνιστών με τη μικρομπουρζουαζία και τα κόμματά της μέσα στην  επανάσταση. Να η σειρά των προβλημάτων που τεθήκανε στο επαναστατικό προλεταριάτο κιόλας από τα μέσα του 19ου αιώνα.
Την κατευθυντήρια σκέψη που οδήγησε αργότερα τους Ρώσους μαρξιστές να δώσουνε μιά σωστή απάντηση στα όμοια – και ακόμα πιό σύνθετα – προβλήματα της ρωσικής επανάστασης θα τη βρούμε στο Μαρξ. Σ’ αυτόν και στον Φρ. ΄Ενγκελς βρίσκουνται και οι βασικές ιδέες, περισσότερο ή λιγότερο αναπτυγμένες, για τη λύση όλων των προβλημάτων του προλεταριακού κινήματος και στην περίοδο που περνούμε.
Στο σύνολό γους τα προβλήματα της στρατηγικής και ταχτικής του επαναστατικού προλεταριάτου μέσα στη δημοκρατική επανάσταση είναι ένα ολοκληρωμένο μέρος της μεγαλοφυέστερης πολιτικής διδασκαλίας που διατυπώθηκε ίσαμε σήμερα αφότου υπάρχει αστική κοινωνία. Αυτή βρήκε κοσμοϊστορικές επαληθεύσεις σε μιά σειρά χώρες, τόσο στην προϊμπεριαλιστική εποχή όσο και στην ιμπεριαλιστική: Είναι η θεωρία για τη «διαρκή επανάσταση». Αποτελεί την πολιτική πεμπτουσία του μαρξισμού και την κεντρικότερη ιδέα που συνέχει και περνάει σαν κόκινη γραμμή μέσα από όλο το μεγαλούργημα της Ρωσικής Επανάστασης και του Λένιν. Από όλες τις ιστορικές ψευτιές που επινόησε η σταλινική γραφειοκρατία για ν’ αυτοσυντηρηθεί πολιτικά, η πιό μεγάλη της είναι ο θρύλος πως η θεωρία για τη διαρκή επανάσταση είναι τάχα ειδικά «τροτσκιστική» και ξένη προς τον επαναστατικό μαρξισμό. Η αξία του Λεόν Νταβίντοβιτς Τρότσκι είναι ότι στάθηκε κείνος που συνεπέστατα διερμήνεψε τη θεωρία της διαρκούς επανάστασης μέσα στη Ρωσική Σοσιλδημοκρατία, την εφάρμοσε πραχτικά στη Ρωσία το 1917 μαζί με τον Λένιν και, ύστερ’ από το θάνατο του Λένιν, την αναστήλωσε και την επεξεργάστηκε επιστημονικά και συστηματικά ενάντια στην κεντριστική αναθεώρηση μέσα στην Κ.Δ. Αυτή είναι η μεγάλη υπηρεσία που θα χρωστάει το διεθνικό προλεταριάτο στον Τρότσκι σα θεωρητικό της διαρκούς επανάστασης.

__________________

*Σημείωση 1: «Η μέθοδο στη δική μου έκθεση δεν είναι η μέθοδο του Χέγκελ, γιατί εγώ είμαι ματεριαλιστής κι ο Χέγκελ ιδεαλιστής. Η διαλεχτική του Χέγκελ είναι η βασική μορφή κάθε διαλεχτικής, μα μόνο όταν την απαλλάξουμε από την απατηλή μορφή της. Κι εδώ ίσα-ίσα είναι που ξεχωρίζει η μέθοδό μου». K. Marx, Lettres a Kugelman, Paris 1930, σ. 88.

2. Λιγοστά για το «αλάθητο» των αρχηγών

΄Οσο για τον επαναστατικό ρόλο της αγροτιάς μέσα στη δημοκρατική επανάσταση και για την αποφασιστική σημασία της συμμαχίας της με το επαναστατικό προλεταριάτο, ο ίδιος ο Τρότσκι το είπε πολλές φορές πως «εστάθηκε μαθητής του Λένιν». Το ίδιο, μαθητής του Λένιν, στάθηκε και στο ζήτημα της οργάνωσης και του ρόλου ενός επαναστατικού προλεταριακού κόμματος, στο ζήτημα της αδιάλλαχτης θέσης μας απέναντι στα κεντριστικά ρεύματα του εργατικού κινήματος. Η αναγνώριση του έργου και της αξίας του Λ. Ντ. Τρότσκι σα μεγάλου θεωρητικού και σαν αρχηγού, δεν είναι καθόλου ασυμβίβαστη με την κριτική για τα λάθη του, τόσο τα παλιά όσο και τα σημερινά, όπως λ.χ. το μπλοκ με τους Ρώσους λικβινταριστές (1912), ο τρόπος που ζήτησε να οργανώσει τη διεθνή αριστερά, η θέση που πήρε απέναντι στον Αρχειομαρξισμό, το νέο μπλοκ (1933) με αριστερές σοσιαλδημοκρατικές ομάδες που, καθώς ξέρουμε, φυλλορρόησε προτού καν πραγματοποιηθεί*².

Ο Τρότσκι,  προσπαθώντας στα 1927 να κρατήσει στην αντιπολίτευση τη μεγάλη κομματική οργάνωση του Λένινγκραντ μ’ επικεφαλής τους Ζηνόβιεφ-Κάμενεφ, έκανε σ’ αυτούς υποχωρήσεις πολύ χειρότερες από κείνες που έκανε το 1930 με τον περιβόητο αποσταλμένο του Μολινιέ στη φανταστική «μαζική βάση» του Αρχειομαρξισμού: Δεν ομολόγησε μόνο τα πραγματικά παλιά λάθη του στο Ρωσικό Κόμμα, μα και υπόγραψε δηλώσεις ολότελα ζηνοβιεφικές, που μόνον η φοβερή πίεση του πάνοπλου σταλινικού μηχανισμού τότε πάνω στη ρωσική αντιπολίτευση θα μπορούσε να μας εξηγήσει τέτοια «ταχτικά» μέσα. Να τι γράφει κατά λέξη το «Σχέδιο μιάς Πλατφόρμας των Λενινιστών-Μπολσεβίκων (Αντιπολίτευση)» που υποβάλανε οι Τρότσκι, Κάμενερ, Ζηνόβιεφ και άλλα δέκα μέλη της Κ.Ε. και Κ.Ε.Ε. του Ρωσικού Κόμματος στο 15ο Συνέδριό του:

«Μπροστά σ’ ολόκληρη τη Διεθνή (βλέπε την προαναφερμένη δήλωση της 15-12-1926) δηλώσαμε με τις υπογραφές του Ζηνόβιεφ, Κάμενεφ και Τρότσκι ότι: «Ο Τρότσκι διακήρυξε μπροστά σ’ ολόκληρη την Κομιντέρνα ότι σε όλα τα οπωσδήποτε ζητήματα αρχών όπου διαφωνούσε με το Λένιν, το δίκιο το είχε ο Λένιν, ιδιαίτερα στο ζήτημα για τη διαρκή επανάσταση και στο ζήτημα της αγροτιάς». (Plattform der russischen Opposition, έκδ. «Fahne  des Kommunismus», σ. 64).

O Tρότσκι από τότε έχει αποδείξει με μιά σειρά έργα του (και παρακάτω δίνουομε μιά σχετική έκθεση για όλο το ζήτημα) ότι στην πραγματικότητα η θεωρία για τη διαρκή επανάσταση είναι τόσο του Λένιν και του Τρότσκι όσο και του αρχικού της θεμελιωτή, του Καρλ Μαρξ, και ότι οι διαφωνίες Λένιν του Τρότσκι – Ρόζας Λούξεμπουργκ 1905-1908 ξεκαθαριστήκανε με τον ιστορικό θρίαμβο της μαρξικής αυτής θεωρίας μέσα στη Ρωσική Επανάσταση.

Ούτε ο Μαρξ, ούτε ο Λένιν, ούτε κανένας άλλος, όσο μεγάλος κι αν ήταν άνθρωπος, στάθηκαν αλάνθαστοι. Κι ο Μαρξ κι ο Λένιν δίδαξαν άλλους και διδάχτηκαν ταυτόχρονα από άλλους και προ πάντων από τη ζωή. Είναι «ηρωικός μύθος» η σταλινική παράσταση για ένα Λένιν που τάχα από το 1900 βγήκε τέλεια σχηματισμένος όπως ήτανε στα 1917, πάνοπλος, όπως βγήκε η Αθηνά από την κεφαλή του Δία, δίχως να υποστεί μιά εξέλιξη κι αυτός με βάση την κατοπινή πείρα. Η προσωπολατρία και θεοποίηση των αρχηγών μέσα στο εργατικό κίνημα είναι υπόλειμμα μικροαστικής ψυχολογίας. Η συστηματική από την άλλη μεριά καλλιέργεια του μύθου για το αλάθητο ορισμένων αρχηγών είναι έργο της διεφθαρμένης γραφειοκρατίας, σταλινικής και αρχειομαρξιστικής, μέσα κατάλληλο για να σκεπάζει τα αίσχη τους και για να αμβλύνει το κριτικό πνεύμα των κομμουνιστών. Πόση αξία μπορούνε νάχουνε πολλές φορές οι πανηγυρικές «ομολογίες πίστης» προς τους μεγάλους αρχηγούς, μας το αποδείχνει στην Ελλάδα από τη μιά μεριά το παράδειγμα των δυό αυτών γραφειοκρατικών που κατακρεουργούνε στο όνομα του Λένιν και του Τρότσκι την ουσία της διδασκαλίας τους, και από την άλλη το αστείο παράδειγμα μερικών «αντισταλινικών» που, ενώ εγκαταλείπουνε βασικότατες ιδέες του Τρότσκι και του επαναστατικού μαρξισμού, ταυτόχρονα φωνάζουνε θεατρικότατα: «΄Οχι μακρυά από τον Τρότσκι!».

__________________

*Σημείωση 2: ΄Ισαμε τις αρχές του 1932 κανένας κομμουνιστής της αριστεράς δεν πίστεψε στην Ελλάδα ότι ο σ. Λ. Τρότσκι, έχοντας ακριβή γνώση για το τι είναι αρχειομαρξισμός, έκανε μπλοκ μαζί του. Γι’ αυτό, αποκρούοντας αποφαστιστικά τη θέση του στο ελληνικό ζήτημα, ο Σπάρτακος επέμεινε στην καλύτερη «διαφώτιση» του Τρότσκι. Δήλωσε ότι δεν έφτανε η διαφωνία σ’ αυτό το ζήτημα για να συνδέσει την τύχη του ο Σπάρτακος με άλλες αντιτροτσκικές διεθνείς ομάδες της αριστεράς, που άλλωστε καλά-καλά δεν ήτανε στην Ελλάδα γνωστές οι διαφωνίες τους. Μα δεν άργησε ν’ αποδειχτεί ότι η γραμμή της τροτσκικής φράξιας ήταν η ίδια και χειρότερη στις άλλες χώρες, όπου καιροσκοπικά και τελεσιγραφικά «έλυσε» τις διαφορές των εθνικών ομάδων (Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία κλπ.). Σήμερα ξεκαθαρίζουνται ολοένα και πιό πολύ οι δυό τάσεις μέσα στη διεθνή αριστερά, η μιά με κέντρο το σ. Τρότσκι, η άλλη με βάση τη σταθερότερη ιδεολογικά και πολιτικά από όλες τις μαρξιστικές πτέρυγες, των Γερμανών Μαρξιστών-Διεθνιστών («Funker»)

3. Η διαρκής επανάσταση στο Μαρξ και τον ΄Ενγκελς

Πρώτοι οι ιδρυτές και πρωτεργάτες του νεότερου Επιστημονικού Κομμουνισμού, οι Καρλ Μαρξ και Φρειδερίκος ΄Ενγκελς, καθορίσανε με τρόπο ακαταμάχητο σε μιά σειρά έργα τους το διαρκή χαραχτήρα της σοσιαλιστικής επανάστασης 1) στη στρατηγική και ταχτική της και στις σχέσεις της με την αστικοδημοκρατική επανάσταση και με τα ρεύματα της μικροαστικής δημοκρατίας στις πόλεις και στα χωριά, 2) στη διεθνή πορεία και ολοκλήρωση της επανάστασης, 3) στη φύση και στα μέσα της σοσιαλιστικής επανάστασης και της προλεταριακής διχτατορίας όπου αδήριτοι ιστορικοί νόμοι την οδηγούνε, 4) στη βαθμιαία πραγματοποίηση του προγράμματος της κρατικής της εξουσίας. Από τη μακριά σειρά των σχετικών κλασικών αναλύσεων, θα δώσουμε μόνο μερικές από τις χαραχτηριστικότερες για την πρώτη από τις πλευρές αυτές που παρουσιάζει η διαρκής επανάσταση στο μαρξισμό και που ειδικότερα μας ενδιαφέρει δω για να φανερώσουμε τον αντιμαρξιστικό χαραχτήρα της νέας σταλινικής στρατηγικής*³.

Στην «Πάλη των τάξεων στη Γαλλία» ο Μαρξ συνοψίζει έτσι την πείρα από τα αστικοδημοκρατικά επαναστατικά κινήματα των ετών 1848-1850:

«Το προλεταριάτο συσσωματώνεται ολοένα και πιό πολύ γύρω από τον επαναστατικό σοσιαλισμό, τον κομμουνισμό, που η μπουρζουαζία η ίδια του δίνει την ονομασία του Μπλανκί. Ο σοσιαλισμός αυτός δεν είναι άλλος από τη διαρκή επανάσταση, δεν είναι άλλος από τη διχτατορία της τάξης του προλεταριάτου, το αναγκαίο αυτό στάδιο για να καταργηθούν όλες οι ταξικές διαφορές, όλες οι παραγωγικές σχέσεις όπου στηρίζουνται αυτές οι διαφορές, όλες οι κοινωνικές σχέσεις που αντιστοιχούνε σ’ αυτές τις παραγωγικές σχέσεις, για να μετατραπούν όλες οι ιδέες που απορρέουν απ’ αυτές τις παραγωγικές σχέσεις».

Στην επιστολή της Κεντρικής Επιτροπής του «Σύνδεσμου των Κομμουνιστών», που ο Μαρξ έστειλε το 1850 στους Γερμανούς κομμουνιστές πάνω στην προβλεπόμενη τότε γερμανική αστικοδημοκρατική επανάσταση, προσδιορίζει πολύπλευρα την ιδέα της διάρκειας, της αδιάκοπης συνέχειας που πρέπει να δώσουμε στην επαναστατική πορεία από όλες τις απόψεις: και στο πέρασμα από τη δημοκρατική στο σοσιαλιστική φάση, και στην εκτέλεση του καθαυτό σοσιαλιστικού της έργου, και στη διεθνική της επέχταση:

«Οι κομμουνιστές (στην αστικοδημοκρατική επανάσταση Π.Π.) πρέπει να φέρουνε ίσαμε τα τελευταία τους όρια τις προτάσεις των δημοκρατών (δηλαδή των κομμάτων της αγροτικής και αστικής μικρομπουρζουαζίας Π.Π.), που με κάθε τρόπο θα επέμβουνε όχι σαν επαναστάτες, μα σα μεταρρυθμιστές. Πρέπει να μετατρέψουνε τις διεκδικήσεις αυτές σε άμεσες επιθέσεις κατά της ιδιωτικής ιδιοχτησίας… Ενώ οι μικροαστοί δημοκράτες θέλουνε να τερματίσουνε γρήγορα την επανάσταση πιτυχαίνοντας ικανοποίηση για όσο τα δυνατό περισσότερες από τις πιό πάνω διεκδικήσεις τους, τα δικά μας συμφέροντα και το δικό μας καθήκο είναι να κάνουμε την επανάσταση διαρκή, ώσπου να πετάξουμε τις κατέχουσες τάξεις από την αρχή, ώσπου η ένωση των προλεταρίων, όχι σε μιά μόνο χώρα, μα σ’ όλες τις πιό σπουδαίες χώρες, ν’ αναπτυχθεί τόσο ώστε να εξαφανίσει το συναγωνισμό ανάμεσα στους προλετάριους των χωρών αυτών,, και οι κύριες παραγωγικές δυνάμεις να συγκεντρωθούνε στα χέρια του προλεταριάτου. Για μας το ζήτημα δεν είναι να τροποποιήσουμε την ατομική ιδιοχτησία, παρά να την εκμηδενίσουμε. Δεν πρόκειται να σκεπάσουμε τις αντιθέσεις των τάξεων, αλλά να καταργήσουμε τις τάξεις».

Είναι φανερό πως ο Μαρξ, αντικρύζοντας το πρόβλημα της επανάστασης σε χώρες τότε απολυταρχικές με παντοδύναμη τη φεουδαρχία, δεν είχε κατορθώσει να διακρίνει την «ιστορική αναγκαιότητα» ενός ενδιάμεσου σταθμού «δημοκρατικής διχτατορίας» προτού φτάσουμε στην προλεταριακή διχτατορία. Σ’ αυτή το σημείο ήρθε να «συμπληρώσει» το Μαρξισμό ο σταλινικός Κεντρισμός. Δηλαδή να τον αναποδογυρίσει .
Αντικρύζοντας ο Μαρξ μέσα στο ίδιο ντοκουμέντο από την άποψη της ταχτικής τη θέση των προλεταριακών επαναστατών (κομμουνιστών) στη δημοκρατική επανάσταση, δίνει μιά σειρά από υποδείξεις βασισμένες στο γενικό στρατηγικό σχέδιο για τη διαρκή επανάσταση, υποδείξεις που αναφέρονται σε επιδιώξεις της εποχής εκείνης (λ.χ. οι μικροαστοί ζητούνε φόρους αναλογικούς, οι κομμουνιστές προοδευτικούς κλπ.) που οι περισσότερές τους έχουνε και σήμερα επίκαιρη ταχτική αξία για τις πιό πολλές χώρες. Καθορίζει έτσι το γενικό πνεύμα της ταχτικής των κομμουνιστών μέσα στη δημοκρατική επανάσταση, όχι σε μιά κοινή κυβέρνηση με τους μικροαστούς, μα στη διαρκή πορεία της ίσαμε τη σοσιαλιστική επανάσταση:

«Οι κομμουνιστές πρέπει να τραβάνε τις προτάσεις των δημοκρατών ίσαμε τα τελευταία τους όρια, γιατί οι δημοκράτες θα πολιτεύουνται όχι σαν επαναστάτες μα σα ρεφορμιστές. Οφείλουνε να μετατρέπουνε τις απαιτήσεις αυτές σε άμεσες επιθέσεις ενάντια στην ιδιωτική ιδιοχτησία. Λ.χ. αν οι μικροαστοί προτείνουνε την εξαγορά των σιδηροδρόμων και των εργοστασίων, οι εργάτες πρέπει να απαιτούνε να κατασχεθούνε δίχως αποζημίωση όλα αυτά σαν ιδιοχτησίες των αντιδραστικών. Αν οι δημοκράτες προτείνουνε φόρους αναλογικούς, οι εργάτες πρέπει να απαιτούνε φόρους προοδευτικούς. Αν οι δημοκράτες προτείνουνε φόρους μέτρια προοδευτικούς, οι εργάτες πρέπει να επιμένουνε το φορολογικό ποσοστό να είναι τόσο μεγάλο που έτσι τομεγάλο κεφάλαιο να μπορεί να χαθεί. Αν οι δημοκράτες απαιτούσε διακανονισμό του δημόσιου χρέους, οι εργάτες πρέπει να απαιτήσουνε τη χρεοκοπία για το κράτος. Κατά συνέπεια οι διεκδικήσεις των εργατών θα πρέπει νάναι παντού ανάλογες με τις παραχωρήσεις και τα μέτρα των δημοκρατών… Το επαναστατικό εργατικό κόμμα αγωνίζεται μαζί με τη μικροαστική δημοκρατία ενάντια στην ομάδα που αυτή ζητάει ν’ ανατρέψει  (δηλαδή την κυρίαρχη τότε απολυταρχία και φεουδαρχία Π.Π.). Επεμβαίνει όμως ενάντιά της σ’ όλες τις περιπτώσεις όπου το ίδιο θέλει να ενισχυθεί».

Τέλος, γράφοντας ο Φρ. ΄Ενγκελς στον αρχηγό της σοσιαλδημοκρατικής ομάδας του Ράϊχσταγ, τον Αύγουστο Μπέμπελ, στις 11 του Δεκέμβρη 1884 για να προφυλάξει από επικίνδυνες υποχωρήσεις στις δημοκρατικές τάσεις, αναφέρεται στη γενική μας θέση μέσα στο ξέσπασμα μιάς αστικοδημοκρατικής επανάστασης και καταλήγει:

«Οπωσδήποτε ο μοναδικός μας αντίπαλος την ίδια τη μέρα της κρίσης αυτής και την επόμενη είναι όλη μαζύ η αντίδραση που συσπειρώνεται γύρω από την καθαρή δημοκρατία. Κι αυτό, πιστεύω, δεν επιτρέπεται να το χάνουμε ποτές από τα μάτια μας».

Και καθορίζοντας ειδικότερα τη θέση του προλεταριάτου απέναντι στους μικροαστούς, γράφει με την επιστολή του από 24 Νοέμβρη 1879:

«Επειδή  όμως οι μικροαστοί και οι χωριάτες έρχουνται σε μας με μικροαστικές και χωριάτικες ιδέες και επιθυμίες, γι’ αυτό δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε πως το προλεταριάτο θα έχανε απερίσκεφτα το διευθυντικό ιστορικό του ρόλο, αν έκανε παραχωρήσεις σ’ αυτές τις ιδέες και  σ’ αυτές τις επιθυμίες». (βλ. τις δυό επιστολές:  F. Engels, Politishes Vermachtnis, Verlag der Jugendinternationale, 1920,  σ. 11 και 19).

Και το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» ξεκαθαρίζει με αναμφισβήτητο τρόπο:

«Από όλες τις τάξεις που βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες στη μπουρζουαζία, μόνο το προλεταριάτο είναι μιά πραγμτικά επαναστατική τάξη… Η μιρκοαστική τάξη είναι ένα είδος παράρτημα της αστικής κοινωνίας που μεταβάλλεται αδιάκοπα… Κυμαίνεται ανάμεσα στο προλεταριάτο και τη μπουρζουαζία».

__________________

*Σημείωση 3:  Για τις άλλες τρεις πλευρές, παραπέμπουμε τον αναγνώστη, – εξόν από τις αναλύσεις που γίνουνται στις υπόλοιπες παραγράφους αυτού του κεφάλαιου και στο άμεσα κατοπινό κεφάλαιο – στα κλασικά έργα του μαρξισμού: «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», «Κριτική Προγράμματος του Γκότα», Σχέδιο του Φ. ΄Ενγκελς «Βασικές Αρχές του Κομμουνισμού», Επιστολή του Μαρξ στο Weydemeyer, «Εμφύλιος Πόλεμος στη Γαλλία» κλπ.

4.    Η διαρκής επανάσταση στο Λένιν
α) Η απριλιανή πλατφόρμα του (1917)

Η επανάσταση που – με λάθος στα χρονικά διαστήματα, όχι στη μεγάλη ιστορική προοπτική-πρόβλεπε το 1850 ο Μαρξ, δεν ήρθε, αλλά ανοίχτηκε μιά μακριά περίοδο με «ειρηνικούς» κοινοβουλευτικούς αγώνες του προλεταριάτου που διακόπηκε από την επανάσταση της Παρισινής Κομμούνας.
Οι ίδιες κεντρικές ιδέες της μαρξιστικής στρατηγικής και ταχτικής, κατά την ιμπεριαλιστική εποχή, ακόμα πιό συγκεκριμένα για μιά μεγάλη καθυστερημένη αγροτική χώρα με αρχινισμένη κιόλα την παλλαϊκή αστικοδημοκρατική της επανάσταση και προτού ακόμα τελειώσει ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, – βρίσκουνε την έκφρασή τους στο θεμελιακό ντοκουμέντο του Κόκινου Οχτώβρη, το συνταγμένο από το Λένιν τον Απρίλη 1917 και δημοσιευμένο σε μπροσούρα το Σεπτέμβρη 1917 «Σχέδιο μιάς πλατφόρμας του προλεταριακού κόμματος»:

«Η κρατική εξουσία στη Ρωσία πέρασε στα χέρια μιάς νέας τάξης, της αστικής τάξης και των αστοποιημένων γαιοχτημόνων. Κατά τούτο η αστικοδημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία είναι συμπληρωμένη…»
«Στη πραγματικότητα αυτό (το ξεσκέπασμα των σφαλμάτων των μικροαστικών κομμάτων, σοσιαλεπαναστατών και σοσιαλδημοκρατών, και η προετοιμασία όλων των στοιχείων του συνειδητού προλεταριακού κόμματος, η ελευθέρωση του προλεταριάτου από το «γενικό» μικροαστικό νεφέλωμα) είναι η πραχτικότερη και επαναστατικότερη εργασία, γιατί δίχως αυτή δε μπορούμε να τραβήξουμε πιό πέρα την επανάσταση που έπεσε σε στασιμότητα, μεθάει με φράσεις, δεν προσωράει, και όλα αυτά  όχι από εξωτερικά εμπόδια της μπουρζουαζίας…, μα από ευπιστία και μυωπία των (μικροαστικών) μαζών…»
«Η Ρωσική Επανάσταση του Φλεβάρη 1917 ήταν η απαρχή της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο. Η επανάσταση αυτή έκανε το πρώτο βήμα για τον τερματισμό του πολέμου. Μόνο το δεύτερο βήμα μπορεί να εξασφαλίσει τον τερματισμό του, δηλαδή μόνο όταν η πολιτική εξουσία περάσει στο προλεταριάτο. Αυτό θα είναι η απαρχή του διεθνικού «ρήγματος του μετώπου», της συντριβής του μετώπου των συμφερόντων του Κεφάλαιου…».
«Δεν  υπάρχει άλλη διέξοδο έξω από την Επανάσταση του Προλεταριάτου».

Οι μενσεβίκοι και η δεξιά των μπολσεβίκων με πολλή σφοδρότητα τον κατηγορούσανε τότε για μιά μπλανκιστική στραγηγική και για μιά «διαρκοεπαναστατική» υποτίμηση της τεράστιας πλειονοψηφίας των χωρικών στη Ρωσία με το αριθμητικά αδύνατο προλεταριάτο της. (Ζητούσανε να τραβήξουνε το Κόμμα προς το ίδιο σταλινικό προσανατολισμό που χαράζει σήμερα και η 6η Ολομέλεια για την Ελλάδα: «συμπλήρωση της μισοτελειωμένης αστικοδημοκρατικής επανάστασης»). Ο Λένιν είχε κιόλας απαντήσει πριν απ΄΄ο 17 χρόνια – σα να προεξοφλούσε τις κατοπινές αντιρρήσεις – με τις παρατηρήσεις πάνω στο Σχέδιο Προγράμματος του Ρωσικού Κόμματος πούχε συντάξει ο Πλεχάνωφ, καθώς και με τις σχετικές επιστολές του προς τη σύνταξη της παλιάς «΄Ισκρας», που δημοσιευτήκανε μετά το θάνατο του Λένιν:

«Η διχτατορία του προλεταριάτου, που αρχικά είχε μπει στο σχέδιο (του Πλεχάνωφ), τώρα λείπει απ’ αυτό. Είναι αναμφισβήτητο ότι η ιδέα της διχτατορίας του προλεταριάτου είναι ασυμβίβαστη με την αναγνώριση μιάς ξένης βοήθειας προς το προλεταριάτο. Αν ξέραμε σίγουρα πως η μικρή μπουρζουαζία θα υποστηρίζει το προλεταριάτο στην προλεταριακή επανάσταση, δε θα υπήρχε καμιά ανάγκη να μιλάμε για διχτατορία, γιατί τότε θα ήμασταν εξασφαλισμένοι πως έχουμε μιά καταπληχτική πλειονοψηφία. Η αναγνώριση της αναγκαιότητας της διχτατορίας του προλεταριάτου είναι αδιάσπαστα συνδεδεμένη με τη θέση του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» ότι το προλεταριάτο είναι η μοναδική πραγματικά επαναστατική τάξη».

Για να αποδείξουνε τις «τεράστιες επαναστατικές εφεδρείες» των μεσαίων χωρικών, οι κούτβηδες θα είναι έτοιμοι ίσως ν’ απαντήσουνε στις θέσεις αυτές με μιά δήθεν «εξέλιξη» των βασικών αυτών ιδεών μέσα στο κεφάλι του Λένιν (μετά το 1917). Παραθέτουμε λοιπόν τις γνώμες που διατύπωνε ο Λένιν πάνω στο ίδιο ζήτημα στα 1919:

«Η δύναμη του προλεταριάτου σε οποιαδήποτε καπιταλιστική χώρα είναι αμέτρητα πιό μεγάλη από την αναλογία του προλεταριάτου σχετικά με όλο τον πληθυσμό. Και τούτο γιατί το προλεταριάτο διευθύνει οικονομικά το κέντρο και τα νεύρα ολόκληρου του συστήματος της οικονομίας του καπιταλισμού, ακόμα και γιατί στην οικονομική και στην πολιτική σφαίρα το προλεταριάτο εκφράζει, κάτω από την καπιταλιστική κυριαρχία, τα πραγματικά συμφέροντα της τεράστιας πλειονοψηφίας των εργαζομένων. ΄Ετσι το προλεταριάτο, ακόμα και όταν αποτελεί μιά μειονοψηφία στον πληθυσμό (ή όταν η συνειδητή και αληθινά επαναστατική πρωτοπορία του προλεταριάτου αποτελεί μιά τέτοια μειονοψηφία), είναι ικανό να ανατράψει τη μπουρζουαζία και να τραβήξει ύστερα στο πλευρό του πολυάριθμους σύμμαχους από τη μάζα των  μισοπρολεταρίων και μικροαστών, μάζα που δε θα αποφανθεί ποτές από πριν υπέρ της εξουσίας του προλεταριάτου, μάζα που δε θα εννοήσει τις συνθήκες και τα καθήκοντα αυτής, της εξουσίας, αλλά θα πεισθεί μόνο με την κατοπινή της πείρα για το αναπότρεπτο, για το δίκαιο, για την ορθότητα της προλεταριακής διχτατορίας». (΄Απαντα, τόμ. 16, σελ. 458).

Με ολωσδιόλου ιδιαίτερη επιμονή ο Λένιν, από τα 1905 κιόλα, τόνιζε:

«Μια τελευταία συμβουλή: Προλετάριοι και μισοπρολετάριοι της πόλης και του χωριού, οργανωθείτε ξεχωριστά. Μην έχετε εμπιστοσύνη σε κανένα μικροϊδιοχτήτη, ακόμα και τον πιό μικρό, και τον «εργαζόμενο». Υποστηρίζουμε το αγροτικό κίνημα, οφείλουμε όμως να μην ξεχνάμε ότι είναι κίνημα μιάς άλλης τάξης, όχι εκείνης που μπορεί να κάνει και θα κάνει τη σοσιαλιστική ανατροπή». (Τομ. 9,  σελ. 410). «Δυσπιστείτε στην αγροτιά, οργανωθείτε ανεξάρτητα απ’ αυτή, να είστε έτοιμοι και να την πολεμήσετε κατά το μέτρο που παίρνει μιά αντιδραστική ή αντιπρολεταριακή θέση. (Τόμ. 6, σελ. 113).

Να και η σταλινική αναθεώρηση του Λένιν από τον ίδιο το Στάλιν στο έργο του «Ζητήματα του Λενινισμού» (ρωσ. 1928, σ. 265):

«Το αντιιμπεριαλιστικό μπλοκ μπορεί να πάρει μα δεν παίρνει πάντοτε (!) υποχρεωτικά (μένουμε υπόχρεοι για τον περιορισμό! Π.Π.) τη μορφή ενός ενιαίου εργατοαγροτικού κόμματος, που από την άποψη της μορφής (;) θα συνδέεται με μιά ενιαία πλατφόρμα».

΄Ετσι διάλυσε τα κομμουνιστικά κόμματα ο Στάλιν στις αποικίες μέσα στους παρδαλοεργατοφτωχομεσαίους πολιτικούς σχηματισμούς, στο όνομα του Λένιν! Εκεί οδηγεί η θεωρία της «δημοκρατικής διχτατορίας» σαν ενδιάμεσου σταθμού. Αλίμονο στους ΄Ελληνες κομμουνιστές αν δεν ιδουνε τον κίνδυνο αυτό μέσα στις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας.

β) Το ζωντανό λενινικό σχήμα για τη διαρκή επανάσταση στα 1917-1918

Να το διάγραμμα της ιστορικής πορείας της Ρωσικής Επανάστασης του 1917: Αφού οι εργάτες μαζί με όλους τους χωρικούς γκρεμίσανε τη μοναρχία με την επανάσταση του Φλεβάρη 1917, ύστερα τον Οχτώβρη 1917 παίρνει την εξουσία το προλεταριάτο και στην κυβέρνηση ανεβάζει το επαναστατικό του κόμμα τους Μπολσεβίκους. Αρχίζει αμέσως τη ριζική λύση των αστικκοδημοκρατικών καθηκόντων – διανομή φεουδαρχικών γαιοχτησιών κλπ. Κανένα απ’ αυτά δεν είχε λύσει η περίοδο της δυαδικής εξουσίας, που το ένα σκέλος της (Σοβιέτ με πλειονοψηφούσα τη μικροαστική δημοκρατία) θα μπορούσε να ονομαστεί «επαναστατική δημοκρατική διχτατορία εργατών και χωρικών». Ταυτόχρονα όμως και παράλληλα με το ξεκαθάρισμα της φεουδαρχίας και των απολυταρχικών θεσμών, η προλεταριακή επανάσταση προβαίνει στις πιό βαθιές σοσιαλιστικές εγχειρήσεις μέσα στο σύστημα της ιδιωτικής ιδιοχτησίας, δίχως διάκριση «ξένης» και «δικής μας» και μόλο που το ξένο κεφάλαιο κυριαρχούσε στα 35% της ρωσικής βιομηχανίας.
Στις 14 Δεκέμβρη 1917 εθνικοποιείται όλη η πίστη (τραπεζικά και λοιπά πιστωτικά ιδρύματα), 26 του Γενάρη 1918 όλος ο εμπορικός στόλος, 15 Φλεβάρη οι  μεγάλες αποθήκες σιτηρών, τρεις μήνες ακόμα, 22 Απρίλη, όλο το εξωτερικό εμπόριο, 2 Μάη όλη η ζαχαροβιομηχανία, 20 Ιούνη η βιομηχανία της νάφθας, και με το διάταγμα της 28 Ιούνη 1918 γίνεται προλεταριακή εθνικοποίηση όλης της βιομηχανίας (μεγάλες και οι σημαντικότερες από τις μεσαίες επιχειρήσεις). Η εθνικοποίηση όλης της γης και  η διανομή στους αχτήμονες καλλιεργητές, συνοδεύουνται αμέσως από τα γνωστά διατάγματα του Συμβουλίου των Λαϊκών Επιτρόπων για την οργάνωση ορισμένων μεγάλων αγροχτημόνων σε πρότυπες σοβιετικές σοσιαλιστικές αγροτικές επιχειρήσεις. Αν στο πρώτο εξάμηνο της επανάστασης λύνουνται ριζικά τα  προβλήματα της αστικοδημοκρατικής επανάστασης συμμαχικά μαζί με όλη την αγροτιά, που δεν είχε τελειώσει η πολιτική της διαφοροποίηση μέσα στα  Σοβιέτ και δεν είχε αποκαλυφτεί ολοκληρωτικά στα μάτια της ο αντεπανασταικός ρόλος της μικροαστικής δημοκρατίας (σοσιαλεπαναστάτες, «αριστεροί αγροτικοί», μενσεβίκοι), – ωστόσο αυτή η φάση δεν πέρασε καθόλου κάτω από κανένα ενδιάμεσο κοινωνικό και πολιτικό καθεστώς «δημοκρατικής διχτατορίας», καμιάς μοιρασμένης εξουσίας δυό τάξεων, εργατικής και «εργατοφτωχομεσαίας». Ούτε χωρίστηκε καθόλου από τα σοσιαλιστικά καθήκοντα. Αλλά αντίθετα, και οι δυό επαναστάσεις συντελεστήκανε κάτω από μιά και την ίδια μορφή εξουσίας: κάτω από τη διχτατορία του προλεταριάτου στηριγμένη στους αγροτικούς μισοπρολετάριους και φτωχούς χωρικούς ενάντια στη μπουρζουαζία πόλεων και χωριών (κουλάκοι και λοιποί εκμεταλλευτές). Και η συμπλήρωση της μιάς δεν εσταμάτησε το αρχίνισμα της άλλης. Ο αρχηγός της Ρωσικής Επανάστασης μας έδωσε μιά επιγραμματική έκθεση για τη διαλεχτική σχέση των δύο ειδών καθηκόντων της προλεταριακής επανάστασης στη Ρωσία. Αποκαλύπτει όλο το βάθος της πλαστογραφίας που διαπράττουν οι κεντριστές πάνω στα διδάγματα της Οχτωβριανής Επανάστασης.

«Τα προβλήματα της αστικής επανάστασης τα λύσαμε παρεμπιπτόντως, σαν ένα ζήτημα συναφές με τον κύριο σκοπό μας, με το προλεταριακό επαναστατικό μας έργο. Ελέγαμε και αποδείχναμε στην πράξη ότι οι αστικοδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις είναι ένα παρεμπίπτον επεισόδιο της προλεταριακής, δηλαδή της σοσιαλιστικής επανάστασης*⁴. Οι Κάουτσκι, Χίλφερντινγκ, Μάρτωφ, Τσέρνωφ, Λονγκέ, Μακντόναλντ, Τουράτι και οι λοιποί ήρωες του 2 ½ Μαρξισμού δε μπορούνε να αντιληφθούν αυτή την αμοιβαία συσχέτιση μεταξύ της αστικής δημοκρατικής επανάστασης και της προλεταριακής. Η πρώτη εξακολουθάει μέσα στη δεύτερη. Η δεύτερη λύνει στο διάβα της τα προβλήματα της πρώτης…». («Η σημασία της Οχτωβριανής Επανάστασης», «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» 1924, σ. 364)

Κι ακόμα: θεμελιώνοντας ο Λένιν θεωρητικά τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ)  με το «Φόρο σε είδος» στα 1921, αναφέρεται στο βιβλιαράκι του από το Σεπτέμβρη 1917 «Πως ν’ αποσοβήσουμε την καταστροφή πούρχεται». Εκεί υποστήριζε ότι ο μονοπωλιακός κρατικός καπιταλισμός θα ήτανε για τη Ρωσία  η πιό τέλεια υλική προπαρασκευή, ο «προθάλαμος» για το Σοσιαλισμό. Και τονίζει με χαραχτηριστικά εισαγωγικά:

«Σημειώστε καλά πως οι γραμμές αυτές γραφτήκανε κάτω από τον Κερένσκι, και επρόκειτο τότε όχι για τη διχτατορία του προλεταριάτου, όχι για το σοσιαλιστικό κράτος, μα απλώς για το «δημοκρατικό επαναστατικό» κράτος («…sotto Kerenski e si trattava… semplicemente dello Stato «democratico rivoluzionario»). Δεν είναι φανερό πως τώρα που ξεπεράσαμε πολιτικά το στάδιο αυτό, τώρα που πραγματοποιήσαμε ολοκληρωτικά μέσα στα Σοβιέτ το σοσιαλιστικό κράτος και τη διχτατορία του προλεταριάτου…, δεν έχουμε ακόμα από υλική άποψη φτάσει σ’ αυτό τον προθάλαμο του σοσιαλισμού;…»

Η ιστορική πείρα του 1917 δεν επέτρεψε στην καθυστερημένη Ρωσία να μπει σ’ αυτόν τον προθάλαμο κάτω από το «επαναστατικό δημοκρατικό» κράτος του Κερένσκι – μέσα στα χαραχτηριστικά λελινικά εισαγωγικά – (κάτω από την ταξική διαρχία,  την «επαναστατική δημοκρατική διχτατορία εργατών και χωρικών»). Την έφερε τη Ρωσία εκεί για πρώτη φορά το κράτος της προλεταρικής διχτατορίας κατόπι.
Οι σταλινικοί με τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας τους ζητάνε σήμερα να μπάσουνε την Ελλάδα σ’ αυτό τον «προθάλαμο» από την ανάποδη, δηλαδή με μιά «δημοκρατική διχτατορία» και μάλιστα των «εργατοφτωχομεσαίων»! Και λένε πως στηρίζουνται στη ρωσική πείρα και στη διδασκαλία του Λένιν. Μα το παραπάνω ζωντανό λενινικό σχήμα της «διαρκούς επανάστασης», όπως μας τόδωσε η ζωή στη Ρωσία του 1917, είναι η πιό γοερή αποκάλυψη της σταλινικής διαστρέβλωσης.

γ) Η διαρκής επανάσταση και οι μελλοντικές τύχες του Κόκκινου Οχτώβρη στο λενινικό φως

Όσο για τη «διάρκεια» του επαναστατικού προτσές στο αδιάκοπο πέρασμα από τη δημοκρατική φάση στην προλεταριακή διχτατορία πάνω στη διεθνική του συνέχιση, ο Λένιν, γνήσιος και σ’ αυτά μαθητής του Μαρξ, έχει δώσει προ πολλού μιά εξουθενωτική απάντηση στις θεωρίες της 6ης Ολομέλειας για εγκαθίδρυση του «πλέριου» σοσιαλισμού στην Ελλάδα με το δήθεν υπάρχον «αναγκαίο μίνιμουμ υλικών προϋποθέσεων» γι’ αυτή τη δουλειά μέσα στα εθνικά της πλαίσια. Από άπειρες περικοπές παίρνουμε στην τύχη μερικές μόνο χαραχτηριστικές:
Όταν άφηνε την Ελβετία, μετά τη Φεβρουαριανή Επανάσταση του 1917, ο Λένιν γράφει στους Ελβετούς εργάτες:

«Η Ρωσία είναι μιά χώρα αγροτική, από τις πιό καθυστερημένες. Απευθείας εκεί να θριαμβέψει ο σοσιαλισμός είναι αδύνατο… Μπορεί όμως η επανάσταση μας εκεί να γίνει ο πρόλογος της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης, ένας σταθμός που θα οδηγήσει σ’ αυτή. Το προλεταριάτο το ρωσικό δε μπορεί με τις δικές του μόνο δυνάμεις να τελειώσει νικηφόρα τη σοσιαλιστική επανάσταση (δηλ. τη σοσιαλιστικοποίηση της χώρας Π.Π.). Μπορεί όμως να δώσει στη ρωσική επανάσταση μιά τέτοια έχταση, ώστε να δημιουργήσει τις καλύτερες συνθήκες για την κοινωνική επανάσταση, θα την αρχίσει τρόπον τινά. Μπορεί να κάνει την κατάσταση πιό ευνοϊκή για να μπει στις αποφαστιστικές μάχες ο κυριότερος κι ο πιό σίγουρος συνεργάτης του, το ευρωπαϊκό και αμερικανικό σοσιαλιστικό προλεταριάτο». (Τόμ. Ρωσ. 14, μέρ. 2, σ. 407-408).

Δεν «εξελίχτηκε» όμως ούτε και ως το θάνατό του η ιδέα της διαρκούς επανάστασης μέσα στο νου του Λένιν, όπως πλαστογραφούνε οι σταλινικοί για να σκεπάσουνε την απάρνηση της ιδέας αυτής από τους ίδιους. Στις 5 Ιούλη 1921 ο Λένιν δηλώνει από το βήμα του 3ου Παγκόσμιου Συνεδρίου της Κ.Δ., τέσσερα ολάκαιρα χρόνια μετά την Επανάσταση:

«Για μας, σύντροφοι, ήτανε ξεκάθαρο πως δίχως την υποστήριξη της διεθνικής επανάστασης ο θρίαμβος της προλεταριακής επανάστασης ήταν αδύνατος. Κιόλα πριν από την επανάσταση, όπως κ’ ύστερα απ’ αυτή, σκεφτόμασταν: αμέσως ή τουλάχιστο μέσα σε πολύ λίγον καιρό θα γίνει μιά επανάσταση στις καθυστερημένες και στις πιό προοδεμένες καπιταλιστικά χώρες,  ειδεμή σε αντίθετη περίπτωση είμαστε χαμένοι. Μόνο που έχουμε συνείδηση γι’ αυτό το πράμα, κάναμε το παν, σε οποιεσδήποτε περιστάσεις, για να διατηρήσουμε με κάθε θυσία το σοβιετικό σύστημα, γιατί ξέσαμε ότι δουλεύουμε όχι για τον εαυτό μας, μα για τη διεθνική επανάσταση». (Τόμ. 18, μέρ. 1, σ. 321).

Και τον ίδιο χρόνο ο Λένιν συσχέτιζε από τη μιά μεριά τη συμμαχία του νικηφόρου προλεταριάτου με την αγροτιά, και από την άλλη, τη διεθνική διαρκή επανάσταση έτσι:

«Σε μιά ολόκληρη σειρά έργα μας, σε όλες τις διακηρύξεις μας, υπογραμμίσαμε πως στη Ρωσία… η κοινωνική επανάσταση δε μπορεί να θριαμβέψει τελειωτικά παρά μόνο με δυό όρους: πρώτα να υποστηριχτεί, στον κατάλληλο καιρό που θα χρειαστεί, από την κοινωνική επανάσταση σε μια ή περισσότερες προχωρημένες χώρες… Η άλλη προϋπόθεση είναι η συνεννόηση του προλεταριάτου, που ασκεί τη διχτατορία του, με την πλειοψηφία του αγροτικού πληθυσμού… Ξέρουμε ότι μονάχα με τη συνεννόηση αυτή μπορούμε να σώσουμε τη σοσιαλιστική επανάσταση της Ρωσίας όσον καιρό η επανάσταση δεν έχει γίνει σε άλλες χώρες». (Τόμ. 18, μέρ. 1, σελ. 137-138).

Δεν πέρασαν δυό χρόνια από το θάνατο του Λένιν, και ο Στάλιν διακήρυχνε από την «Πράβντα» στο όνομα του …Λένιν:

«Το Κόμμα δέχτηκε πάντοτε σαν αφετηρία του ότι ο θρίαμβος του σοσιαλισμού σε μιά μόνο χώρα είναι η δυνατότητα να ανοικοδομηθεί σοσιαλιστικά αυτή η χώρα («εγκαθίδρυση του ολοκληρωτικού σοσιαλισμού», λέει το μπουχαρινοσταλινικό πρόγραμμα του 6ου Συνέδριου), «και ότι αυτό το έργο μπορεί να πραγματοποιηθεί με τις δυνάμεις μιάς μόνο χώρας! («Πράβντα», 12-11-1926).

Ο ιδεολογικός πυρήνας της απόφασης της 6ης Ολομέλειας είναι αυτή η σταλινική θεωρία του «πλέριου» σοσιαλισμού σε μιά μόνο χώρα, και μάλιστα στην Ελλάδα! Την ευαγγελίζουνται την ιδέα αυτή οι κούτβηδες στο όνομα του Λένιν. Καθένας τώρα μπορεί να δει το μέγεθος της πλαστογραφίας που κάνουνε πάνω στις ιδέες του Λένιν.

__________________

*Σημείωση 4:  Κι’ όχι καμιάς άλλης, ιδιαίτερης «αστικοδημοκρατικής» επανάστασης, ούτε καμιάς «ενδιάμεσης» «δημοκρατικής διχτατορίας», όπως με μπουχαρινικότατο σχολαστικισμό μας λέει ο επίσημος ερμηνευτής της 6ης Ολομέλειας: «Εφόσον (!) τα καθήκοντα αυτά είναι  αστικοδημοκρατικά…, ο χαραχτήρας της επανάστασης δεν είναι προλεταριακός… και δε θα μπορούσε να τα λύσει δίπλα στα δικά της καθήκοντα η σοσιαλιστική προλεταριακή επανάσταση». («Ριζοσπάστης», 24 Γενάρη, σελ. 2).

5. Η διαρκής επανάσταση στη Ρόζα Λούξεμπουργκ

Το ζήτημα της στρατηγικής των επαναστατών μαρξιστών μέσα στη Ρωσική Επανάσταση βρήκε, ύστερ’ από τις σφοδρότατες συζητήσεις του 1905-1907, μιά εναντλητική επεξεργασία μέσα στη Συνδιάσκεψη του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, πούγινε το Δεκέμβρη 1908 στο Παρίσι. Εκεί η Ρόζα Λούξεμπουργκ, εξ ονόματος της πολωνικής αριστεράς, μαζί με τον Λεόν Νταβίντοβιτς Τρότσκι, εισηγηθήκανε μιά απόφαση που ψηφίστηκε πρώτ’ απ’ όλους από το Λένιν εξ ονόματος της μπολσεβίκικης φράξιας. Συνόψιζε όλη τη στρατηγική για τη δημοκρατική επανάσταση που ερχότανε  στη Ρωσία με το σύνθημα: «Διχτατορία του προλεταριάτου που θα στηρίζεται και στην αγροτιά». Και η εισήγηση της Ρόζας κοντολογής διαπίστωνε: η επαναστατική αγροτιά εξαιτίας του διασκορπισμού της, είναι ανίκανη να παίξει έναν ανεξάρτητο πολιτικό ρόλο και να βγάλει ένα πραγματικά ανεξάρτητο από τη μπουρζουαζία δικό της κόμμα. ΄Ετσι, είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί ποτές μιά μοιρασιά της πολιτικής εξουσίας ανάμεσα στο προλεταριάτο και στην αγροτιά, είναι αδύνατο να υπάρξει ποτές ένα καθεστώς ιδιαίτερο κοινής «δημοκρατικής διχτατορίας» τους. Τα πολιτικά συμφέροντα των αγροτών μπορεί να τα πραγματοποιήσει μονάχα το προλεταριάτο που θα στηρίζεται σε μιά συμμαχία με την αγροτιά. Αυτό σημαίνει ότι στη δημοκρατική επανάσταση το προλεταριάτο πρέπει να εγκαθιδρύσει την προλεταριακή διχτατορία, που δε σταματάει στην εκτέλεση μόν των δημοκρατικών καθηκόντων, μα καταπιάνεται αμέσως και με σοσιαλιστικά καθήκοντα και έτσι η δημοκρατική επανάσταση χωρίς διακοπή και ενδιάμεσους σταθμούς, άμεσα περνάει μέσα στη σοσιαλιστική επανάσταση. Το πέρασμα αυτό γίνεται κάτω από το καθεστώς της προλεταριακής διχτατορίας. Από δω και η ονομασία αδιάκοπη, συνεχής εξακολουθητική, ασταμάτηση, άσταθμη, διαρκής επανάσταση.
Η σημασία της απόφασης εκείνης για την ιστορία του επαναστατικού μαρξισμού στη Ρωσία δε μειώνεται καθόλου από το σταλινικό ισχυρισμό ότι ύστερ’ από την παρισινή Συνδιάσκεψη οι μπολσεβίκοι στο «Σοσιαλδημοκράτη» ξαναγύρισανε στο σύνθημα του 1905 «δημοκρατική διχτατορία» γιατί η υποχώρηση του Λένιν στη «φραστική διατύπωση» της Ρόζας και του Τρότσκι είχε γίνει μόνο με το σκοπό να εξασφαλιστεί η ενότητα όλης της αριστεράς κατά των μενσεβίκων μέσα στη Συνδιάσκεψη εκείνη. Τόσο μεγαλύτερη είναι η σημασία της απόφασης εκείνης, όσο γιατί το ουσιαστικό της πνεύμα αποτέλεσε το στρατηγικό προσανατολισμό που ο Λένιν αντέταξε το 1917, καθώς θα δούμε, στους αδιόρθωτους μπολσεβίκους της «δημοκρατικής διχτατορίας».
Από την άλλη μεριά, η μεγαλύτερη θεωρητικός του δυτικοευρωπαϊκού επαναστατικού μαρξισμού στον 20ό αιώνα, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, μας σκιαγραφεί με λίγα λόγια τη διαρκή επανάσταση στη διεθνική της λειτουργία, με μιά από τις «Επιστολές του Σπάρτακου» (Γενάρης 1918, λίγες μέρες πριν δολοφονηθεί):

«Η ταξική πολιτική του προλεταριάτου είναι από την εσώτερη φύση και ουσία της διεθνική, γι’ αυτό μονάχα διεθνικά μπορεί να πραγματοποιηθεί. Αν περιοριστεί σε μιά μόνο χώρα, τότε και η δράση της επαναστατικής εμπροσθοφυλακής στις κατοπινές της συνέπειες γίνεται σφαλερή (wird auf den Kopf festellt)…Σ’ αυτό κλείνεται η τύχη της Ρωσικής Επανάστασης, η ζωή και ο θάνατός της. Το σκοό της μπορεί να τον πετύχει μόνο σαν πρόλογος της ευρωπαϊκής επανάστασης του προλεταριάτου». («Internationale», όργανο Κ.Κ. Γερμανίας, Μάρτης 1925, σελ. 121).

6. Η διαρκής επανάσταση στον Τρότσκι

Συστηματοποιώντας σήμερα ο Λεόν Νταβίντοβιτς Τρότσκι τη μαρξιστική θεωρία και την πείρα από τρεις επαναστάσεις στη Ρωσία και από όλη την επαναστατική εξέλιξη στις ευρωπαϊκές και αποικιακές χώρες, αναστηλώνει τη θεωρία της διαρκούς σοσιαλιστικής επανάστασης ενάντια στην κεντριστική της αναθεώρηση μέσα στην Κ.Δ. και μας δίνει ολοκληρωμένο το σχήμα της, σα μιάς επαναστατικής αδιάκοπης πορείας, εθνικής και διεθνικής, που αναπότρεπτα οδηγεί σε θυελλώδεις εκρήξεις, εμφύλιους πόλεμους στο εσωτερικό, και αποικιακούς και επαναστατικούς πολέμους στο εξωτερικό, ανεξάρτητα αν πρόκειται για χώρες καθυστερημένες που μόλις χτες είδανε την αστικοδημοκρατική τους μετατροπή ή για παλιές καπιταλιστικές χώρες με μακρινό παρελθόν δημοκρατικό.

«Στη σημερινή εποχή τα δημοκρατικά προβλήματα των αστικών χωρών τις σπρώχνουνε προς τη διχτατορία του προλεταριάτου, και η διχτατορία αυτή βάζει στην ημερήσια διάταξη τα σοσιαλιστικά προβλήματα… Ενώ η παλιότερη (σοσιαλδημοκρατική) παράδοση βεβαίωνε πως ο δρόμος προς τη διχτατορία του προλεταριάτου θα περνούσε  πρώτα από μιά μακριά περίοδο δημοκρατίας, η θεωρία της διαρκούς επανάστασης έθετε την αρχή ότι για όλες τις καθυστερημένες χώρες ο δρόμος για τη δημοκρατία περνάει από τη διχτατορία του προλεταριάτου. ΄Ετσι (σ’ αυτές τις χώρες) η δημοκρατία δεν είναι δυνατό ν’ αποτελέσει κανένα ιδιαίτερο καθεστώς, αλλά θα χρησιμέψει σαν προοίμιο της σοσιαλιστικής επανάστασης. Οι δυό αυτές επαναστάσεις είναι ενωμένες με αδιάλυτους δεσμούς. Ανάμεσα στη δημοκρατική επανάσταση και στη σοσιαλιστική ανοικοδόμηση της κοινωνίας, δημιουργείται έτσι μιά συνέχεια (Permanenz)  της επαναστατικής εξέλιξης.
«Ποιό είναι το περιεχόμενο της (προλεταριακής) διχτατορίας (στις φεουδαρχικές χώρες); Πρώτ’ από όλα θα πραγματοποιήσει ως το τέλος την αγροτική επανάσταση, και θα προβεί στη δημοκρατική ανασυγκρότηση του κράτους. Δηλαδή, η διχτατορία του προλεταριάτου, στηριγμένη σε πολλά εκατομμύρια χωρικούς (αφού οι χωρικοί είναι ανίκανοι να δημιουργήσουν ένα πραγματικά ανεξάρτητο κόμμα τους, κι ακόμα λιγότερο να συγκεντρώσουνε την επανάστατική εξουσία στα χέρια ενός τέτοιου κόμματος), θα γίνει το καταλληλότερο όργανο για να λύσει τα προβλήματα αυτής της ιστορικά καθυστερημένης αστικής επανάστασης. Μα το πράμα δε θα μείνει ως εδώ. Μιά κι ανέβηκε στην εξουσία, το προλεταριάτο θα βρεθεί αναγκασμένο να κάνει όλο και πιό συχνά επεμβάσεις στην περιοχή της ιδιωτικής ιδιοχτησίας γενικά, δηλαδή να τραβήξει πάνω στο δρόμο της σοσιαλιστικής δράσης… Η αστική επανάσταση πλαταίνει για να γίνει δίχως ένα μεταβατικό σταθμό σοσιαλιστική, γίνεται έτσι μιά διαρκής, συνεχής επανάσταση… Η σοσιαλιστική επανάσταση αρχίζει στο εθνικό πεδίο, αναπτύσσεται στο διεθνικό και καταλήγει στο παγκόσμιο. ΄Ετσι η σοσιαλιστική επανάσταση γίνεται διαρκής και στην πιό πλατειά έννοια, του όρου: δε βρίσκει την ολοκληρωτική της τελείωση παρά μόνο στην οριστική νίκη της νέας κοινωνίας πάνω σ’ όλο τον πλανήτη μας.
«Οι (σταλινικοί) επίγονοι με μιά καθαρά μηχανική μέθοδο, αποχωρίζουνε το ζήτημα της δημοκρατικής διχτατορίας από τη σοσιαλιτική διχτατορία. Το ίδιο, αποχωρίζουνε την εθνική σοσιαλιστική επανάσταση από τη διεθνική επανάσταση. Φαντάζουνται την κατάχτηση της εξουσίας στα εθνικά πλαίσια, όχι σα μιά εναρχτήρια πράξη, παρά σα μιά τελική πράξη της Επανάστασης: ύστερα, έρχεται η περίοδο των μεταρρυθμίσεων, που θα καταλήξει στην (ολοκληρωτική) εθνική-σοσιαλιστική κοινωνία!» (L. Trotski, Die permanente Revolution, Berlin –  Wilmersdorf, 1930. S. 29).

Μπροστά σ’ αυτά τα θεμελιακά ντοκουμέντα του Επιστημονικού Κομμουνισμού, τι είναι η νέα στρατηγική της «6ης  Ολομέλειας» με το «αναγκαίο μίνιμουμ» εθνικών σοσιαλιστικών προϋποθέσεων στην …Ελλάδα, και με το «εργατοφτωχομεσαίο» ενδιάμεσο καθεστώς της, που φροντίζουνε βέβαια οι βούτβηδες να μας πουν ότι δε χωρίζεται «με σινικά τείχη» από τη διχτατοιρία του προλεταριάτου, ωστόσο όμως μας δηλώνουν ότι είναι κάτι διαφορετικό στον ταξικό χαραχτήρα της εξουσίας και στο πρόγραμμά του;  Τί είναι αυτό το σταμάτημα και ο ασκκητικός αυτοπεριορισμός του ελληνικού προλεταριάτου σε αποκλειστικά και μόνο αστικοδημοκρατικά καθήκοντα αφού η απόφαση δηλώνει πως είναι άγνωστο πότε, «πολύ ή λίγο αργά», από αυτά  τα καθήκοντα θα επιτραπεί τέλος πάντων στο προλεταριάτο μας να περάσει στα καθήκοντα της προλεταριακής διχτατορίας, τα σοσιαλιστικά;
Μπορούσε ποτέ να γίνει ελεεινότερη γελοιογραφία της μαρξιστικής θεωρίας για τη διαρκή επανάσταση; Μπορούσε να σκορπιστεί με άλλον τρόπο φοβερότερη ιδεολογική σύγχυση και χάος στα μυαλά των αγωνιζομένων προλεταριακών επαναστατών της χώρας μας;

Παντελής Πουλιόπουλος

(Από το βιβλίο που πρωτοεκδόθηκε το 1934

«Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική επανάσταση στην Ελλάδα;

σελ. 115-134- Έκδοση «Νέοι Στόχοι»)